Bản mã chân cột là sản phẩm cực kỳ quan trọng trong kết cấu thép, đặc biệt là trong những dự án nhà xưởng, nhà cao tầng, cầu đường và những kết cấu công nghiệp khác. Đóng vai trò là cầu nối giữa cột thép và nền móng, đảm bảo sự truyền tải trọng hiệu quả và ổn định cho toàn công trình.

Bản mã chân cột là gì ?
Bản mã chân cột hay còn được gọi là base plate hoặc foot plate là một tấm thép được thiết kế đặc biệt, được gắn kết thường là hàn hoặc liên kết di động bằng bulong neo để cố định xuống bê tông hoặc giữa các kết cấu thép với nhau.
Chức năng và vai trò của bản mã chân cột
Bản mã chân cột đảm nhận nhiều nhiệm vụ then chốt bao gồm :
-
Giúp truyền tải và phân bố lực là chức năng chính. Bản mã nhận toàn bộ tải trọng từ cột như lực nén, lực cắt, mô men uốn do gió, động đất, tải trọng sử dụng. Phân bố đều các lực này xuống diện tích lớn hơn của nền mống bê tông. Điều này giúp tránh tình trạng tập trung ứng suất gây nứt vỡ hoặc sụp đỗ tại điểm tiếp xúc
-
Cố định cột vào nền móng : Đảmb bảo cột được neo giữ chắc chắn vào móng, chống lại các lực ngang như gió, động đất làm cột bị dịch chuyển hoặc lật đõ
-
Điều chỉnh độ cao và vị trí trong quá trình lắp đặt, bản mã thép cho phép điều chỉnh nhẹ độ cao và độ thẳng đứng khi đỗ vữa bù và siết chặt bu lông neo, đảm bảo độ chính xác của toàn bộ hệ khung thép
-
Tạo sự liên kết bền vững giữa các cấu kiện thép và cấu kiện bê tông, hình thành một hệ thống kết cấu thống nhất và an toàn.
-
Chống rung và tăng cường độ cứng : Góp phần tăng cường độ cứng cho cấu trúc, giảm thiểu rung động trong quá trình vận hành dự án.

Cấu tạo bản mã chân cột
-
Hình dạng bản mã chân cột có thể có nhiều quy cahcs hình dạng khác nhau phù thuộc theo thiết kế cột và yêu cầu kỹ thuật của dự án như hình vuông, chữ nhật, hình tròn, oval, tam giác và các hình thù đặc biệt khác
-
Kích thước bản mã chân cột bao gồm dài x rộng được tính toán để đủ diện tích phân bố lực, cũng như để không gian bố trí những lỗ bu lông neo và các đường liên kết với cột. Kích thước phổ biến bao gồm 100x100, 200x200, 300x300, 400x400
-
Độ dày bản mã chân cột là yếu tố quan trọng nhất, phụ thuộc vào tải trọng truyền xuống, vật liệu thép và thiết kế liên kết. Độ dày thường dao động từ 3mm đến 50mm hoặc hơn. Nếu quá mỏng, bản mã có thể bị biến dạng hoặc phá hoại liên kết, nếu quá dày có thể gây lãng phí và khó khăn trong thi công.

Nguyên vật liệu sản xuất bản mã chân cột
Vật liệu chế tạo bản mã chân cột thường được làm từ những loại thép tấm có cường độ cao, đảm bảo khả năng chịu lực. Bao gồm các loại thép phổ biến như
-
Thép A36, SS400 theo tiêu chuẩn Nhật Bản là loại thép carbon thấp, có độ cứng và độ bền kéo tốt, giá thănhf hợp lý, phổ biến nhất cho dự án công trình thường và nhà xưởng
-
Thép Q235, S275, S355 tiêu chuẩn CHâu Âu những loại thép này cũng được sử dụng phủ thuộc vào yêu cầu kỹ thuật và cường độ chịu lực
-
THép không gỉ inox 304, 316 được sử dụng trong những môi trường đặc biệt yêu cầu khả năng chống ăn mòn cao, nhưng chi phí sẽ cao hơn.
-
Bề mặt sản phẩm sau khi gia công, bản mã thường được sơn chống gỉ, sơn tĩnh điện hoặc mạ kẽm nhúng nóng để tăng cường khả năng chống ăn mòn và kéo dài tuổi thọ, đặc biệt là trong môi trường ẩm ướt hoặc hóa chất.

Bản mã chân cột được thiết kế như thế nào ?
Bản mã chân cột được thiết kế phức tạp, đòi hỏi sự tính toán kỹ lưỡng của những kỹ sư kết cấu :
-
Tải trọng tác dụng lên cột gồm tải trọng thẳng đứng, lực cắt ngang và mô men uốn
-
Loại móng và vật liệu móng của bê tông hoặc thép kết câus
-
Kích thước và hình dạng cột
-
Số lượng và loại bu lông neo
-
Phương pháp thiết kế hàn trực tiếp vào cột hoặc bản mãy tăng cứng
-
Những tiêu chuẩn thiết kế luôn tuân thủ theo cấc tiêu chuẩn quốc gia như TCVN, ASTM, AISC v.v...

Gia công bản mã chân cột
Bản mã thường được gia công từ thép tấm bằng những phương pháp chính sau :
-
Phương pháp cắt bằng tia plasma / oxy gas có ưu điểm là tốc độ cắt nhanh, phù hợp cho thép dày, những có thể tạo vết cắt hơi vát.
-
Phương pháp cắt bằng tia laser cho độ chính xác và tính thẩm mỹ cao, vết cắt mịn, ít biến dạng vật liệu. Phù hợp cho bản mã có hình dạng phức tạp.
-
Phương pháp cắt bằng tia nước giúp vết cắt rất nhỏ, mịn, ít làm biến dạng vật liệu nhưng có chi phí cao
-
Gia công đột lỗ khoan tạo thành những lỗ chính xác để lắp đặt bu lông
-
Gia công hàn những gân tăng cứng vào bản mã và cột.

Lắp đặt bản mã chân cột
Quy trình lắp đặt bản mã chân cột thường bao gồm các bước :
-
Định vị bu lông neo chính xác vào móng bê tông theo bản vẽ thiết kế trước khi đổ bê tông
-
Lắp đặt bản mã và cột được hàn sẳn hoặc bản mã được lắp riêng được cẩu và đặt lên những bu lông neo
-
Căn chỉnh độ cao bằng các đệm kê và độ thẳng đứng của cột
-
Đổ vừa bù sau khi căn chỉnh và siết bu lông, một lớp vữa không co ngót sẽ được đổ vào khoảng trống giữa mặt dưới bản mã và mặt trên cửa móng để đảm bảo truyển tải đều và đầy đủ.

Giá bản mã chân cột
Giá bản mã chân cột không cố định mà được phủ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Để nhận đơn giá chính xác, khách hàng cần cung cấp đầy đủ thông tin cho chúng tôi bao gồm :
-
Kích thước (dài x rông) : Đây là yếu tố quan trọng nhất. Bản mã có kích thước lớn hơn và độ dày lớn sẽ tốn nhiều vật liệu do đó đơn giá sẽ cao. Ví dụ như bản mã 200x200x10 sẽ có giá thấp hơn bản mã 300x300x20mm
-
Chủng loại thép SS400, S235 sẽ có giá khác so với Q345, S275, S355 hoặc inox và thép mạ kẽm điện phân, nhúng nóng
-
Yêu cầu về phương pháp cắt gia công như laser, plasma, thủy lực, gia công đột lỗ. gân tăng cứng hoặc xử lý bề măt
Giá bản mã chân cột thường có đơn vị tính là kg hoặc cái theo các tiêu chuẩn kích thước dao động từ 15.500 đ/kg cho đến 16.500 đ/kg
Cách tính trọng lượng bản mã chân cột
Trọng lượng (kg) = Dài x rộng x dày x 7.85
Trong đó :
-
Chiều dài đơn vị tính là mét
-
Chiều rộng đơn vị tính là mét
-
Độ dày đơn vị tính là mm
-
7.85 khối lượng riêng của thép
Thí dụ cụ thể : Bản mã 150x150 dày 10mm :
Trọng lượng = 0.15x0.15x10x7.85 = 1.77 kg/tấm
Kết luận
Bản mã chân cột dù là một phần chi tiết nhỏ, nhưng đóng vai trò cốt lõi trong sự ổn định và an toàn của mọi dự án kết cấu thép. Việc thiết kế, gia công và lắp đặt chính xác là yếu tố then chốt để đảm bảo tuổi thọ và độ bền vững của dự án.