Bản mã thép : khái niệm, cấu tạo, ứng dụng & giá bán

 Bản mã thép có tên tiếng anh là gusset plate là một cấu kiện quan trọng trong nghành xây dựng và cơ khí, đóng vai trò kết nối, gia cố và phân phối lực trong các kết cấu.

Khái niệm 

Bản mã thép là một tấm thép được cắt hoặc gia công theo hình dạng thường là hình vuông, chữ nhật, tam giác, tròn v.v.. và các kích thước đặc biệt khác. Nhiệm vụ chính của nó là tạo ra sự liên kết chắc chắn giữa những cấu kiện thép như dầm, cột, cọc bê tông, hoặc dùng để gia cố những mối nối, điểm uốn cong, tăng cường khả năng chịu lực và ổn định cho toàn bộ hệ thống.

Cấu tạo

Bản mã thép được cấu tạo từ những loại thép carbon hoặc thép hợp kim, phù thuộc vào yêu cầu cụ thể của từng dự án và mục đích sử dụng. Những vật liệu phổ biến bao gồm : 

• Thép cán nóng : có độ bền cao và độ cứng cao
• Thép inox chống hen gỉ, chịu nhiệt tốt, thường sử dụng trong môi trường khắc nghiệt hoặc yêu cầu độ thẩm mỹ cao
• Thép mạ kẽm giúp tăng cường khả năng chống ăn mòn, phù hợp cho dự án ngoài trời.
• Thép carbon thấp, được sử dụng rất thông dụng trong dự án nhà thép tiền chế SS400 A36

Bản mã thép thường được  liên kết với những lỗ khoan sẳn để liên kết bằng bu lông, ốc vít, đinh tán hoặc được hàn trực tiếp và cấu kiện.

Những phương pháp cắt bản mã

Có rất nhiều phương pháp cắt bản mã khác nhau, mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với từng loại vật liệu, độ dày và yêu cầu kỹ thuật của bản mã. Dưới đây là những phương pháp sử dụng thông dụng nhất : 

1. Phương pháp cắt bản mã bằng oxy-gas (cắt bằng khí đốt)

Đây là phương pháp cắt bản mã bằng tia lửa sử dụng ngọn lửa nóng chảy oxy và khí đốt để nung nóng vật liệu đến nhiệt độ nóng chảy, sau đó dùng luông oxy áp suất cao thổi bay sắt thép nóng chảy ra khỏi đường cắt.

Ưu điểm

• Chi phí đầu tư thấp vì sử dụng máy móc đơn giản, chi phí vận hành tương đối rẻ
• Cắt được vật liệu rất dày có khả năng cắt đến hàng trăm milimet, phù hợp cho những kết cấu lớn
• Tốc độ cắt nhanh đối với thép dày.

Nhược điểm

• Độ chính xác không cao và thường thô, có xỉ và ba via bám dính, cần công đoạn làm sạch sau cắt
• Vùng ảnh hưởng nhiệt lớn xung quanh đường cắt bị biến đổi cấu trúc do nhiệt, ảnh hưởng đến bản mã dày
• Không cắt được bản mã hợp kim, inox

2. Phương pháp cắt bản mã bằng tia plasma

Phương pháp cắt bản mã bằng plasma sử dụng luồng khí ion hóa ở nhiệt độ rất cao lên đến 30.000 độ C và tốc độ cao để cắt bản mã dẫn điện. Khí plasma được tạo ra từ không khí nén, oxy, nito, hoặc argon / hydro.

Ưu điểm : 

• Tốc độ cắt nhanh : Nhanh hơn nhiều so với cắt oxy-gas, đặc biệt với vật liệu mỏng và trung bình
• Cắt được nhiều loại vật liệu như thép inox, nhôm, đồng, và các kim loại dẫn điện khác, không chỉ giới hạn ở thép carbon
• Độ chính xác khá tốt và có bề mặt đường cắt ít ba zớ

Nhược điểm

• Chi phí đầu tư máy móc cao hơn vì sử dụng thiết bị phức tạp và đắt hơn
• Không cắt được vật liệu quá dày : giới hạn độ dày cắt thường dưới 50-60mm, phù thuộc vào từng công suất máy
• Tiêu hao vật tư béc cắt, điện cực cần thay thế định kỳ.

3. Phương pháp cắt bản mã bằng tia laser

Cắt bản mã laser sử dụng chùm tia cường độ cao để tập trung năng lượng vào một điểm nhỏ, làm nóng chảy hoặc hóa hơi vật liệu và tạo ra đường cắt.

Ưu điểm : 

• Độ chính xác và độ mịn tuyệt vời giúp đường cắt không có ba zớ, không cần gia công lại
• Vùng ảnh hưởng của nhiệt độ cực nhỏ giảm thiểu biến dạng vật liệu và thay dổi tính chất.
• Cắt được nhiều loại vật liệu thép carbon, thép inox, nhôm, đồng, gỗ, nhựa
• Tốc độ cắt rất cao đặc biệt là vật liệu mỏng và trung bình
• Tự động hóa cao dễ dàng lập trình cắt theo hình dạng yêu cầu

Nhược điểm

• CHi phí đầu tư rất cao 
• Giới hạn độ dày cắt thường dưới 30mm dành cho thép carbon.
• Chi phí vận hành và bảo dưỡng cao.

4. Phương pháp cắt bản mã bằng máy chặt thủy lực

Phương pháp này sử dụng một lưỡi dao sắc bén và áp lực lớn từ hệ thống thủy lực hoặc cơ khí để cắt rời tấm thép lớn thành bản mã nhỏ theo đường thẳng.

Ưu điểm 

• Chi phí thấp, phù hợp cho việc cắt những tấm thép thẳng
• Tốc độ nhanh rất nhanh khih cắt theo cử
• Không phát sinh nhiệt và biến đổi đổi bề mặt
• Đường cắt ít bazo hoặc xỉ

Nhược điểm

• Chỉ cắt được đường thẳng, không thể cắt theo hình dạng cong, tròn hoặc theo yêu cầu
• Giới hạn độ dày chỉ có thể cắt được những tấm thép mỏng dưới 25mm
• Dễ dàng bị biến dạng với tấm thép dày, có thể biến dạng mép của cạnh

5. Phương pháp cắt bản mã bằng tia nước

Cắt tia nước sử dụng một luồng nước áp suất cực cao thường trộn với hạt mài như garnet phun qua một lỗ nhỏ để cắt vật liệu

Ưu điểm 

• Cắt được hầu hết mọi vật liệu kim loại như thép, nhôm, đồng, titan đá gốm, sứ, kính, gỗ, nhựa
• Không phát sinh nhiệt để làm biến đổi tính chất vật liệu, lý tưởng cho những vật liệu nhạy cảm với nhiệt.
• Độ chính xác cao cho đường cắt mịn và sắc nét
• Không tạo bụi và khói độc hại.

Cách lựa chọn phương pháp cắt phù hợp

Việc lựa chọn phương pháp cắt bẩn mã phụ thuộc vào những yếu tố chính bao gồm : 

• Độ dày vật liệu
• Chủng loại thép ví dụ như carbon hay hợp kim
• Yêu cầu độ chính xác và chất lượng bề mặt
• Hình dạng bản mã thẳng, cong, phức tạp
• Số lượng sản phẩm
• Chi phí và ngân sách

Ứng dụng 

Bản mã thép được ứng dụng rất rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong nghành xây dựng : 

• Ứng dụng trong nghành xây dựng : Làm khung đỡ, kết nối những bộ phận cấu trục như cột, dầm, sàn trong nhà ở, nhà cao tầng, sử dụng làm những hệ thống cầu thang, lan can, cửa sổ, làm giá đỡ cho những hệ thống ống nước, điện, điều hòa.
• Ứng dụng trong xây dựng công nghiệp : Sử dụng làm khung kết cấu cho nhà xưởng, nhà kho, nhà thép tiền chế, sử dụng trong những hệ thống băng tải, ,máy móc công nghiệp, làm giá đỡ cho những thiết bị nặng.
• Ứng dụng trong xây dựng cơ sở hạ tầng : Sử dụng trong xây dựng cầu, cống, hệ thống thoát nước. làm kết cấu cho những câu cầu, đường sắt, đường bộ, gia cố, nâng cấp cơ sở hạ tầng đô thị.
• Liên kết cọc bê tông : Bản mã được đặt ở đầu cọc bê tông để hàn nối những đầu cọc, giúp cố định và tăng độ chắc chắn khi ép cọc xuống nền.
• GIúp gia cố mối nối và tăng cường độ bền cho những khớp nối, điểm uốn cong hoặc những kết cấu rời rạc.

Giá Bán

Giá bản mã thép thay đổi phù thuộc vào nhiều yếu tố : 

• Quy cách, kích thước và độ dày bản mã
• Chất liệu thép
• Giá công khoan lỗ, mạ kẽm, nhúng nóng
• Số lượng mua hàng
• Nhà cung cấp

Hiện nay, giá bản mã dao động từ 14.500 - 16.500 đ/kg

• Giá bản mã 100x100x10mm là 14.500 đ/kg
• GIá bản mã 200x200x10mm là 14.500 đ.kg
• Giá bản mã 100x100 lỗ tròn khoảng 15.500 đ/kg
• Giá bản mã chân cột khoảng 16.000 đ/kg đã bao gồm chi phí gia công đột lỗ.